ไรฝุ่นคืออะไร เกิดจากอะไร ส่วนใหญ่เจอตรงไหนบ้าง ไรฝุ่น (Dust Mites) หรือไรฝุ่นบ้าน (House Dust Mites) เป็นไรอีกหนึ่งชนิดนอกเหนือจากพวกไรนกหรือไรหนู มีลักษณะเป็นไรตัวเล็ก 8 ขา ขนาด 0.3 มิลลิเมตร ชอบความชื้นและชอบเกาะอยู่ตามใยผ้าหรือฝุ่นบ้าน เช่น พรม ที่นอน ตุ๊กตา เพื่อกินเศษผิวหนังหรือรังแคของคน โดยไม่กัด ไม่ต่อย และไม่ดูดเลือด ทว่าตัวไรฝุ่นเอง รวมถึงมูลของไรฝุ่นเป็นโปรตีนที่เป็นสารก่อภูมิแพ้ จึงทำให้บางคนมีอาการคัน ระคายเคือง หรือโรคภูมิแพ้และโรคหอบหืดกำเริบได้
อย่างไรก็ตาม ไรฝุ่นเป็นสิ่งที่มีอยู่ทั่วไป จึงไม่ต้องกังวลมากเกินเหตุ เพียงแค่หมั่นดูแลรักษาความสะอาด โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับคนที่เป็นภูมิแพ้ รวมถึงพยายามหาทางป้องกันหรือหลีกเลี่ยงง่าย ๆ เช่น เลือกใช้ผ้ากันไรฝุ่นแทน หรือใช้ผ้าเปียกเช็ดฝุ่นเสมอ ก็เพียงพอแล้ว
ถึงแม้ว่าไรฝุ่นทำให้เกิดภูมิแพ้หรือหอบหืดได้ แถมยังมีขนาดเล็กจนไม่สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่า แต่เราก็สามารถกำจัดไรฝุ่นและมูลของไรฝุ่นเหล่านี้ได้ไม่ยาก ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้
1. หมั่นซักเครื่องนอน
การซักผ้าอาจจจะไม่ได้ทำให้ไรฝุ่นตายซะทีเดียว แต่ก็ช่วยกำจัดไรตัวเล็ก ๆ เหล่านี้ออกจากเส้นใยได้ ทั้งยังช่วยกำจัดมูลของไรฝุ่นได้มากถึง 98% เลยด้วย ดังนั้นคำแนะนำในการกำจัดไรฝุ่นยอดนิยมก็คือการนำไปซักบ่อย ๆ นั่นเอง โดยสามารถแบ่งออกตามประเภท ดังนี้
– ผ้าปูที่นอน ผ้าห่ม : ควรซักผ้าปูที่นอนในน้ำร้อนอุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียล เป็นเวลา 15-30 นาที ทุก ๆ 2 สัปดาห์ ส่วนคนที่เป็นภูมิแพ้หรือหอบหืด ควรซักผ้าปูที่นอนในน้ำร้อนอุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียล เป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง แต่ถ้าหาซักด้วยน้ำเย็น หลังจากซักเสร็จควรอบผ้าด้วยความเครื่องอบร้อนอุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียล เป็นเวลาอย่างน้อย 10 นาที เพื่อช่วยกำจัดสารก่อภูมิแพ้จากไรฝุ่นอย่างมีประสิทธิภาพ
– ปลอกหมอน : วิธีทำความสะอาดคล้าย ๆ กับผ้าปูที่นอนและผ้าห่ม คือ คนทั่วไปควรซักปลอกหมอนในน้ำร้อนอุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียล เป็นเวลา 15-30 นาที ทุก ๆ 2 สัปดาห์ ทว่าสำหรับคนที่เป็นภูมิแพ้หรือหอบหืด ควรเปลี่ยนปลอกหมอนวันเว้นวันจะดีที่สุด เนื่องจากเป็นสิ่งที่สัมผัสกับใบหน้าโดยตรง
– ที่นอน หมอน และฟูก : ที่นอน หมอน และฟูก ก็ถือเป็นอีกหนึ่งแหล่งสะสมไรฝุ่นชั้นดี ที่สำคัญทำความสะอาดยาก เพราะไม่สามารถถอดซักได้เหมือนกับปลอกหุ้ม จึงต้องเปลี่ยนมาใช้เครื่องกำจัดไรฝุ่น หรือเครื่องดูดฝุ่นที่มีคุณสมบัติกำจัดไรฝุ่น เพื่อดูดฆ่าไรตัวเล็กและแบคทีเรียออกไปแทน
– ผ้าขนหนู : ใช้งานผ้าขนหนูเสร็จเมื่อไร ต้องรีบตากผึ่งไว้ให้แห้งเสมอ และที่สำคัญควรหมั่นนำไปซักหลังจากใช้งาน 2-3 ครั้งด้วย เพื่อช่วยกำจัดและป้องกันการเกิดไรฝุ่นอย่างมีประสิทธิภาพนั่นเอง
– ตุ๊กตา : ตุ๊กตาต่าง ๆ ของเด็ก ๆ ก็มีไรฝุ่นสะสมอยู่ได้ง่ายเช่นกัน ฉะนั้นผู้ปกครองจึงควรเลือกซื้อชนิดที่ซักได้ ซักง่าย แล้วก็ทำความสะอาดสม่ำเสมอ พร้อมทั้งตากแดดให้แห้งเป็นประจำ เพื่อช่วยลดและฆ่าไรฝุ่นที่สะสมอยู่
– ผ้าคลุมเตียง : สำหรับผ้าคลุมเตียงหรือผ้าคลุมที่นอน ควรเลือกใช้เป็นเนื้อผ้ากันไรฝุ่น เพราะถักทอแน่นเป็นพิเศษ จึงช่วยลดความเสี่ยงลงได้ อย่างไรก็ตาม แม้จะเลือกใช้ผ้ากันไรฝุ่นแล้ว ก็ยังต้องซักทำความสะอาดสม่ำเสมอ แต่อย่าให้บ่อยมากนัก ไม่งั้นเส้นใยจะหลวมได้ ทางที่ดีควรซักเป็นประจำทุกเดือนค่ะ
– พรม : คนที่เป็นภูมิแพ้และหอบหืดควรหลีกเลี่ยงการใช้พรมจะดีที่สุด ทว่าถ้าหากมีความจำเป็นจริง ๆ ให้ลดความเสี่ยงอันตรายลงด้วยการโรยยาฆ่าไร (acaricide) ทิ้งไว้ 1 คืน แล้วนำเครื่องดูดฝุ่นมาดูดออก หมั่นดูแลและทำแบบนี้เป็นประจำ หรือไม่เช่นนั้น ส่งให้ซักระบบด้วยไอน้ำความร้อนสูงโดยผู้เชี่ยวชาญ
2. การตากแดดป้องกันไรฝุ่น
นอกเหนือจากการซักแล้ว การตากแดดก็สามารถกำจัดไรฝุ่นได้เหมือนกัน แต่ในระดับเล็กน้อยหรือบางส่วนเท่านั้น เพราะเมื่อโดนแดด ไรฝุ่นจะหนีไปอยู่อีกฝั่งที่ร้อนน้อยกว่า ทำให้มันไม่ตายทั้งหมด ทว่าอย่างไรก็ตาม การตากแดดสามารถลดความชื้นแบบที่ไรฝุ่นชอบอยู่ ถ้าหากตากนานประมาณ 5 ชั่วโมงขึ้นไป ก็จะช่วยลดปริมาณและป้องกันไรฝุ่นได้
3. การดูดฝุ่นลดซากหรือมูล
แม้เครื่องกำจัดไรฝุ่นจะดูดฝุ่นออกมาได้บ้าง แต่ก็เพียงแค่บางส่วนเท่านั้น เพราะไรฝุนมีขาแข็งแรงมากถึง 8 ขา จึงยึดเกาะได้ดีและหลุดออกมาได้ยาก ส่วนใหญ่ที่ดูดออกมาได้จะเป็นพวกซากหรือมูลของไรฝุ่น ทว่าต้องเลือกใช้เครื่องกำจัดไรฝุ่นที่ดี มีถุงขยะที่หนามากพอสมควร รวมถึงมีแผ่นกรอง HEPA Filter กันเล็ดลอดและฟุ้งกระจายด้วย ไม่เพียงเท่านั้น แต่ควรใช้ร่วมกับวิธีอื่นเพื่อประสิทธิภาพที่ดีที่สุด
4. การเช็ด
อีกหนึ่งวิธีกำจัดไรฝุ่นที่ง่ายและดีก็คือ การนำผ้าชุบน้ำเปียกหมาดมาเช็ดทำความสะอาดตามซอกมุมหรือสิ่งของต่าง ๆ เช่น โต๊ะ ตู้ กรอบรูป และดอกไม้ปลอม เป็นประจำ
5. การฉีดยาฆ่าแมลง
ไรฝุ่นก็เหมือนกับแมลงชนิดหนึ่ง ฉะนั้นสเปรย์กันยุง สเปรย์ฆ่าแมลง หรือลูกเหม็นสามารถฆ่าและกำจัดไรฝุ่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทว่าคนส่วนใหญ่ไม่นิยมสักเท่าไร เพราะไรฝุ่นมักเกาะตามที่นอน หากฉีดลงไป อาจจะเป็นอันตรายกับคนได้
